Wędzidełko języka jest fałdem tkanki łącznej na spodzie języka. Krótkie wędzidełko języka można leczyć chirurgicznie, jeśli sprawia problemy u dziecka.

Czym jest wędzidełko języka?

Krótkie wędzidełko języka (łac. ankyloglosia) jest odmiennością anatomiczną budowy jamy ustnej. Wędzidełko stanowi fałd błony śluzowej, który łączy ze sobą wewnętrzną część języka (spód) z dnem jamy ustnej i jest położone w linii pośrodkowej. Istnieją różne jego stadia: w najbardziej zaawansowanych wędzidełko jest tak skrócone, że niemożliwe staje się podniesienie języka czy wysunięcie go z jamy ustnej poza poziom zębów. Zbyt krótkie wędzidełko języka może być źródłem problemów już w wieku niemowlęcym ale również później, gdy dziecko dorasta i dojrzewa. Może powodować zaburzenia przyjmowania pokarmów, połykania, mowy i inne. Poniżej przedstawiono położenie wędzidełka języka (Frenulum)

Wędzidełko języka

Jakie mogą być objawy krótkiego wędzidełka języka?

1. Zaburzenia przyjmowania pokarmów

Krótkie wędzidełko języka może powodować trudności w karmieniu dziecka piersią. Trudności te wynikają z zaburzonego odruchu ssania, w którym język stanowi jeden z głównych aktywnych mechanizmów. Trudności w ssaniu powodują, że dziecko szybciej się męczy, płacze, jest niespokojne i mniej przybiera na wadze niż rówieśnicy z prawidłowym wędzidełkiem. Problem ten dotyczyć może również matki dziecka, a wyraża się między innymi bólami sutków podczas karmienia.

2. Ślinienie się.

Niekiedy objawem krótkiego wędzidełka języka jest ślinienie się dziecka, wynikające z tego, że język podczas aktu połykania nie unosi się prawidłowo i nie „popycha” śliny w kierunku gardła. Może ona więc gromadzić się na dnie jamy ustnej pod językiem a nawet wydostawać się poprzez kąciki ust na zewnątrz.

3. Zaburzenia mowy.

Zaburzenia mowy wynikają również z nieprawidłowej motoryki języka, który nie unosi się właściwie wskutek czego wytwarzanie pewnych głosek może być znacznie zaburzone. Prawidłowa wymowa głosek takich jak 'd’ czy 't’ wymaga, aby koniec języka uniósł się go góry i dotknął dziąsła – gdy jest to niemożliwe wskutek blokady spowodowanej zbyt krótkim wędzidełkiem głoski te mają zmienione brzmienie. Nieprawidłowe brzmienie mogą mieć również inne głoski jak 'r’ czy 'l’, dziecko również często sepleni.

4. Inne.

Do innych objawów należą zaburzenia w utrzymaniu higieny jamy ustnej wynikające z zalegania śliny, uczucie dyskomfortu pod językiem, a w późniejszym życiu mogą pojawić się nawet problemy natury osobistej wynikające z trudności z całowaniem się z partnerem.

Jak rozpoznaje się krótkie wędzidełko języka?

Jeśli dziecko ma objawy, które opisano powyżej to może mieć krótkie wędzidełko języka. Objawy te nie są charakterystyczne wyłącznie dla tego schorzenia, zatem dziecko musi być zbadane przez specjalistę, który oceni stan ogólny, zbada je i określi najbardziej prawdopodobną przyczynę dolegliwości. Często jednak przyczyna jest ewidentna: u małych dzieci krótkie wędzidełko języka można zauważyć gdy dziecko płacze – jest to białawe pasmo pod językiem które „ciągnie” język ku dołowi nie pozwalając na jego uniesienie. Starsze dzieci prosi się o otwarcie ust i uniesienie języka, niekiedy wspomagając się szpatułką. W niektórych krajach, oceniając krótkie wędzidełko języka  opisuje się skalę ciężkości tej wady ale w Polsce nie jest to szeroko stosowane. Zdjęcie poniżej przedstawia obraz śródoperacyjny dziecka 4 – letniego z krótkim wędzidełkiem języka przed jego przycięciem. Zabieg wykonano łącznie z adenoidektomią (usunięciem trzeciego migdałka) w ogólnym znieczuleniu.

Krótkie wędzidełko języka

Jak leczy się krótkie wędzidełko języka?

Krótkie wędzidełko języka leczy się operacyjnie jeśli dziecko ma objawy, które opisano powyżej. Zabieg może być przeprowadzony w znieczuleniu miejscowym, lub ogólnym (najczęściej przy okazji innych interwencji laryngologicznych jak adenoidektomia, tonsillotomia czy drenaż wentylacyjny jam bębenkowych). Zabieg jest bardzo krótki, a przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym nie jest bolesny. Niewielkiej rany po podcięciu wędzidełka na ogół nie szyje się pozostawiając ją do samoistnego wygojenia, które następuje bardzo szybko. Dziecko najczęściej nie odczuwa dolegliwości związanych z zabiegiem. Należy oczywiście przestrzegać higieny jamy ustnej i unikać przynajmniej przez tydzień po zabiegu pokarmów i napojów o charakterze drażniącym (kwaśnych, gazowanych, gorących).

Istnieją badania potwierdzające skuteczność podcięcia wędzidełka języka w odniesieniu do ustąpienia zaburzeń przyjmowania pokarmów u małych dzieci. Nie istnieją natomiast obiektywne badania potwierdzające skuteczność masażu wędzidełka w celu jego wydłużenia. Sposób ten raczej nie przyniesie korzyści jeśli dziecko ma zaznaczone objawy i dolegliwości. Wydaje się, że w takich przypadkach lepsza jest wczesna interwencja. Wczesna – oznacza w tym przypadku stan przed utrwaleniem się niewłaściwych wzorców ssania czy wymowy.