Jedne z najczęstszych pytań zadawane w gabinecie otolaryngologa brzmi: "Panie doktorze, jak czyścić ucho?". Czy czyszczenie ucha pałeczkami rzeczywiście jest niewskazane i niebezpieczne? Odpowiedzi na te pytania poznasz czytając poniższy wpis.
Spis treści
Dlaczego ucho się zatyka?
Przewód słuchowy zewnętrzny jest wąskim kanałem, dzięki któremu dźwięki docierają do ukrytej w głębi błony bębenkowej. U dorosłych jego długość to około 2,5 cm a średnica około 0,7 cm. Średnica jest bardzo zmienna: u pewnych osób przewód słuchowy może być szczelinowaty i ekstremalnie wąski (pacjenci z zespołem Downa), u innych szeroki. Przebieg tego kanału w kości skroniowej jest kręty, a mniej więcej w połowie występuje anatomiczne jego zwężenie.
Naturalnie występująca woskowina służy ochronie delikatnej i cienkiej skóry przewodu słuchowego. Zdolność do jej wytwarzania jest cechą indywidualną. Połączenie czynników anatomicznych i fizjologicznych: wąski i kręty przewód słuchowy oraz naturalne wytwarzanie dużej ilości woskowiny będzie powodowało częstsze zatykanie ucha. Wtedy czyszczenie ucha staje się problemem.
Jakie są objawy zatkania ucha?
Objawy zatkania ucha woskowiną to przede wszystkim niedosłuch i szum uszny. Objawy te mogą wystąpić w pewnych okolicznościach jak na przykład pobyt na basenie lub czyszczenie ucha pałeczkami. Podczas pobytu na basenie woda dostaje się do ucha i powoduje rozpulchnienie niekiedy obecnej, twardej woskowiny, co skutkuje całkowitym zatkaniem przewodu. Czyszczenie pałeczkami może spowodować wepchnięcie woskowiny głębiej, poza anatomiczne zwężenie, co widoczne jest na zdjęciu powyżej.
Czyszczenie ucha pałeczkami: tak czy nie?
Trzeba znać swoje ciało. Można czyścić ucho pałeczkami, bo po to one są, powinno się jednak pamiętać o pewnych zaleceniach.
Nie należy uciskać przewodu słuchowego zbyt mocno, zwłaszcza ostrzejszą krawędzią pozbawioną waty, gdyż może to doprowadzić do uszkodzenia cienkiej skóry przewodu słuchowego i krwawienia z ucha. Powtarzające się, długotrwałe drażnienie przewodu słuchowego może spowodować jego pozapalne zwężenie a w skrajnych przypadkach nawet całkowite zarośnięcie, które jest niezwykle trudne w leczeniu. Nie należy czyścić ucha zapałkami lub innymi twardymi przedmiotami. Nie należy wpychać woskowiny głębiej. Nie należy czyścić ucha gdy powoduje to ból oraz gdy przewód słuchowy jest wąski.
Jeśli podczas czyszczenia ucha zatka się ono całkowicie, należy udać się do lekarza otolaryngologa celem ewakuacji woskowiny za pomocą ssaka, bo prawdopodobnie samemu nie da się jej usunąć, gdyż została wepchnięta poza anatomiczne zwężenie.
Który środek do czyszczenia ucha jest najlepszy?
W sprzedaży dostępne są liczne środki do czyszczenia uszu. Wszystkie one mają w składzie pewne substancje oleiste, które pozwalają na upłynnienie twardej woskowiny oraz w ten sposób oczyszczenie ucha. Tak więc, jeśli pomaga jeden z tych środków to prawdopodobnie wszystkie pozostałe będą również skuteczne u danego pacjenta i odwrotnie. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest zwykła parafina płynna, roztwór, który działa w taki sam sposób. Ważną cechą in plus jest to, że jest to środek niedrogi.
Czy woskowanie / świecowanie ucha pomaga?
Tak, ale tylko finansowo firmom produkującym świece oraz osobom przeprowadzającym te zabiegi. W swojej praktyce autor spotkał się wielokrotnie z przypadkami uszkodzenia ucha podczas tego typu czynności.
Płukanie ucha - czy jest bezpieczne i czy należy je przeprowadzać?
Płukanie ucha było i nadal jest jednym z częściej przeprowadzanych zabiegów w gabinetach otolaryngologicznych. Autor nie stosuje tego zabiegu praktycznie nigdy z powodów, które wyszczególnione są poniżej.
- Istnieje cały szereg innych przyczyn zatkania ucha niż tylko obecność woskowiny (ciało obce, zapalenie, guz).
-
Nie znając stanu błony bębenkowej oraz ucha środkowego pod woskowiną (możliwa perforacja, zapalenie, perlak etc.) można wprowadzić wodę pod ciśnieniem do ucha środkowego, co skutkuje silnymi zawrotami głowy.
- Uszkodzenie skóry przewodu słuchowego urządzeniem do płukania jest bardzo prawdopodobne, zwłaszcza w odniesieniu do wykonujących ten zabieg osób mniej doświadczonych oraz dzieci będących pacjentami. Powoduje to ból i krwawienie z ucha.
- Wielokrotnie spotyka się pacjentów, u których doszło do uszkodzenia nie tylko przewodu słuchowego ale również ucha środkowego z powstaniem perforacji błony bębenkowej i uszkodzeniem kosteczek słuchowych. Pacjenci tacy mają problem z uchem, który trwa wiele lat i jest bardzo trudny do leczenia w tym również chirurgicznego.