Terminologia stosowana przez lekarzy otolaryngologów odnośnie operacji uszu jest często niezrozumiała, niekiedy również dla lekarzy innych, odległych specjalności. Dlatego też w rozdziale tym przedstawiono w sposób maksymalnie zrozumiały jakie są najczęstsze operacje przeprowadzane na uchu środkowym.
Wprowadzenie
Operacje przeprowadzane na uchu mają zasadniczo dwa cele: pierwszy to usunięcie zmian zapalnych, które zagrażają powikłaniami. Drugi nie mniej ważny to poprawa i przywrócenie słuchu. Operując ucho chirurg stara się wykonać oba rodzaje jednocześnie, czyli usunąć zmiany zapalne i zrekonstruować słuch, ale nie zawsze jest to możliwe. Specyfika operacji usznych polega również na tym, że często wykonuje się je wieloetapowo. W pierwszym etapie usuwa się zmiany zapalne a dopiero w drugim czy trzecim wykonuje rekonstrukcję.
Operacje uszne można przeprowadzać zarówno przez przewód słuchowy zewnętrzny jak i z cięcia zausznego. Operacje z cięcia zausznego wykonuje się w przypadku bardziej zaawansowanych zmian zapalnych, perlaków, ropni i powikłań a także jest to wstępny etap operacji wszczepiania implantów słuchowych. W przypadku operacji z cięcia zausznego prawie zawsze otwiera się ucho również od strony przewodu słuchowego zewnętrznego.
Jest wiele różnych operacji przeprowadzanych na uchu oraz różnych modyfikacji wprowadzanych przez doświadczonych lekarzy. Najczęściej przeprowadza się jednak kilka rodzajów tych operacji i te właśnie są poniżej opisane.
Myringoplastyka
Operacja zwana myringoplastyką (ang. myringoplasty) polega na odbudowie zniszczonej lub pękniętej błony bębenkowej. Operację taką wykonuje się najczęściej z dojścia wewnątrzprzewodowego (tylko przez przewód słuchowy zewnętrzny). W typowych przypadkach chirurg pobiera fragment powięzi mięśnia skroniowego lub ochrzęstnej ze skrawka ucha, jest to więc materiał własny pacjenta. Na schemacie poniżej przedstawiono: 1: perforacja; 2: przeszczep.
Ossikuloplastyka
Operacja zwana ossikuloplastyką (ang. ossiculoplasty) polega najczęściej na odbudowie ciągłości zniszczonego łańcucha kosteczek słuchowych. Operację taką wykonuje się najczęściej z dojścia wewnątrzprzewodowego (tylko przez przewód słuchowy zewnętrzny). W niektórych przypadkach dochodzi do usztywnienia kosteczek słuchowych, które nie ruszają się odpowiednio. Wtedy celem ossikuloplastyki jest przywrócenie ich prawidłowej ruchomości. Do ossikuloplastyki wykorzystuje się zarówno materiał własny pacjenta (resztki kosteczek), jak również sztuczne protezki wykonane z różnych materiałów, często z tytanu.
Antromastoidektomia
Operacja zwana antromastoidektomią (ang. antromastoidectomy) polega na otwarciu komórek wyrostka sutkowego (numer 4 na poniższym schemacie). Operacja taka jest przeprowadzana z cięcia zausznego. (antrum – duża komórka w jamie wyrostka, mastoid – wyrostek sutkowaty, stąd termin antro – mastoidektomia: otwarcie wszystkich komórek wyrostka). Zazwyczaj podczas tej operacji wykonuje się również tzw. tympanotomię eksploratywną, czyli otwarcie ucha środkowego przez przewód słuchowy (numer 5). Część kości, która oddziela jamę bębenkową od jamy wyrostka sutkowego to tylna ściana przewodu słuchowego, zaznaczona numerem 6.
Operacja radykalna zmodyfikowana
Operacja zwana operacją radykalną zmodyfikowaną (ang. radical modified mastoidectomy) polega na otwarciu komórek wyrostka sutkowego podobnie jak w antromastoidektomii, z dojścia zausznego. Różnica polega na usunięciu części kości – tylnej ściany przewodu słuchowego zewnętrznego, wskutek czego powstaje wspólna jama. Zaletą takiej operacji jest łatwa kontrola jej zawartości (wznowa perlaka). Wadą jest pogorszenie słuchu oraz nawracające wycieki z ucha. Operacja radykalna zmodyfikowana przeprowadzana jest w przypadkach dużego perlaka oraz jego powikłań.
