Jak przygotować się do operacji laryngologicznej? Aby przypomnieć zasady, których należy przestrzegać aby operacja przebiegała bez zakłóceń oraz w sposób przewidywalny przygotowano ten krótki poradnik.

Spis treści

Ważna uwaga

Zalecenia niniejsze dotyczą przede wszystkim operacji otolaryngologicznych przeprowadzanych w miejscu pracy autora.  Inne specjalizacje i inne zespoły mogą mieć zupełnie inne wymagania co do przygotowania pacjenta przed operacją, dlatego zawsze należy zapytać swojego lekarza prowadzącego jak przygotować się do operacji. Poradnik nie jest wyczerpujący – zawsze będą pytania i wątpliwości, które będzie miał konkretny pacjent a które wyjaśnić może tylko lekarz.

Przestrzeganie poniższych zaleceń znacznie ułatwi sprawne przeprowadzenie operacji i pozwoli na uniknięcie powikłań!

W przypadku wątpliwości co do innych możliwych sytuacji należy zawsze poinformować o nich lekarza konsultującego na wizycie przedoperacyjnej. 

Badania niezbędne do zabiegu

Należy wykonać badania zlecone przez lekarza i z wynikami zgłosić się na wizytę przedoperacyjną. Jest to ważne, ponieważ bez prawidłowych wyników badań operacja nie może się odbyć (operacja w trybie planowym). Podstawowe badania, które muszą być wykonane to przede wszystkim morfologia z rozmazem oraz krzepliwość krwi. Jeśli pacjent kwalifikowany jest do usunięcia migdałków, operacji zatok przynosowych, operacji przebiegającej z usunięciem perlaka, np. operacji radykalnej zmodyfikowanej, czy innej operacji z ryzykiem krwawienia, musi również posiadać grupę krwi. W takich przypadkach musi mieć oryginał grupy krwi, nie honorujemy wyniku grupy krwi z karty wypisowej ani z krwi pępowinowej.

Pacjenci dorośli powinni mieć w każdym przypadku badanie EKG a jeśli są po 40 roku życia to dodatkowo RTG klatki piersiowej. Jeśli pacjent ma dodatkowe obciążenia powinien wykonać dodatkowe badania, które będą zlecone przez lekarza na wizycie przedoperacyjnej. Badania z krwi najlepiej wykonać tydzień – dwa przed zabiegiem, tak aby były aktualne. EKG oraz RTG klatki piersiowej są ważne pół roku. Grupa krwi pozostaje ważna na całe życie.

W przypadku dzieci kwalifikowanych do operacji, po wykonaniu badań dzień lub dwa przed zabiegiem należy udać się do pediatry, który oceni wyniki oraz zbada dziecko. Istotne jest zaświadczenie od pediatry lub lekarza rodzinnego, w którym oczekujemy informacji o stanie zdrowia dziecka, przebytych chorobach, zabiegach oraz lekach przyjmowanych na stałe, a nie informacji, że pacjent może być operowany lub nie, bo to ocenia lekarz anestezjolog, który będzie pacjenta znieczulał.

Dodatkowe konsultacje

Jeśli pacjent kwalifikowany do operacji w znieczuleniu ogólnym jest obciążony dodatkowymi schorzeniami, powinien przed operacją uzyskać zaświadczenie od lekarza specjalisty, u którego się leczy. Dlaczego jest to ważne: dodatkowe schorzenia mogą wpłynąć na przebieg znieczulenia ogólnego. Niedawno przebyty zawał serca, niestabilna choroba wieńcowa, zaawansowana miażdżyca, nieuregulowana cukrzyca czy choroba tarczycy są przykładami tych schorzeń, których obecność wpłynie bezpośrednio na bezpieczeństwo znieczulenia. Ważne jest aby na wizycie przedoperacyjnej przygotować do wglądu dokumentację medyczną dotyczącą wcześniejszego leczenia. Będą to karty informacyjne ze szpitala, zaświadczenia lekarskie, badania obrazowe (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, usg i inne).

Ogólne zalecenia dotyczące leków przeciwkrzepliwych przyjmowanych na stałe oraz produktów mogących wpłynąć na krzepnięcie krwi

Jeśli pacjent przyjmuje leki wpływające na krzepliwość krwi to najlepiej skonsultować się z lekarzem kardiologiem albo prowadzącym pod kątem możliwości ich odstawienia przed zabiegiem.

Nie należy samodzielnie odstawiać tych leków. Jeśli pacjent ma stenty naczyniowe i przyjmuje aspirynę – Polocard, Acard itp, to nie można odstawiać tych leków. Ostatnią dawkę należy wziąć dzień przed zabiegiem. Jeśli podawanie aspiryny nie jest konieczne należy ją odstawić na 5 dni przed operacją. Dotyczy to również leków takich jak Aclotin (odstawienie 2 tygodnie przed operacją) czy Plavix (1 tydzień przed).

Przyjmując doustne antykoagulanty należy je odstawić kilka dni przed planowanym zabiegiem i zastąpić preparatami heparyny drobnocząsteczkowej, której ostatnia dawka powinna być podana dzień przed zabiegiem. Do leków tych należą Sintrom (acenokumarol), Warfin (odstawienie 5 dni przed) Xarelto, Prodaxa (odstawienie 2 dni przed).

Niektóre produkty spożywcze zawierają środki mogące wpływać na krzepliwość krwi, dlatego nie należy ich spożywać przed planową operacją. Są to m in. czosnek, echinacea, tran, sok z malin, czy preparaty ziołowe z dziurawcem, miłorzębem (Ginko) i inne. Również nie powinno się spożywać przed operacją alkoholu.

O czym należy pamiętać w dniu znieczulenia?

  • Leki zażywane na stałe należy przyjąć tak jak zwykle, popijając małą ilością wody. Wyjątek: leki przeciwkrzepliwe, doustne leki przeciwcukrzycowe, leki moczopędne.
  • W przypadku astmy wziewne leki przeciwastmatyczne przyjmuje się jak zwykle.
  • Dawki insuliny ustalone będą indywidualnie przez lekarza, na ogół będzie to 2/3 normalnej dawki dzień wcześniej i 1/2 dawki w dniu zabiegu.
  • Nie wolno jeść na 6 godzin przed planowym znieczuleniem. Jest to bardzo ważne, ponieważ treść pokarmowa może dostać się w trakcie znieczulenia do dróg oddechowych i spowodować groźne powikłania!
  • Najpóźniej na 2 godziny przed zabiegiem można wypić nie więcej niż 1/2 szklanki wody, herbaty. W przypadku dzieci będzie to mniej a ilość ustali anestezjolog.
  • Na salę operacyjną przychodzi się bez makijażu oraz powinno się zmyć lakier do paznokci.
  • Przed przyjściem na salę operacyjną trzeba wyjąć protezy zębowe, szkła kontaktowe, zdjąć kolczyki, pierścionki, obrączki, łańcuszki, zegarek i inne metalowe przedmioty.
  • Oczywiste jest, że należy się umyć, ogolić, umyć zęby i ew. krótko przystrzyc brodę

Kiedy planowa operacja nie może się odbyć?

Planowa operacja nie odbędzie się gdy pacjent jest nieprzygotowany do niej: w przypadku braku odpowiednich badań lub koniecznych konsultacji. Planowa operacja nie odbędzie się, jeśli aktualnie pacjent ma ostrą infekcję górnych dróg oddechowych. Rodzice często pytają, czy przeciwwskazaniem do operacji dziecka kwalifikowanego do usunięcia migdałków jest katar: jeśli katar jest przewlekły i jest objawem schorzenia migdałków to zabieg nie jest przeciwwskazany i może się odbyć. Nie może być natomiast operowane dziecko chore, z gorączką, przyjmujące antybiotyk. Wtedy operacja musi być przełożona o kilka tygodni. Świeża opryszczka również jest przeciwwskazaniem do operacji w znieczuleniu ogólnym. Jeśli pacjent zapomniał o zaleceniach i zjadł śniadanie w dniu operacji – może się ona odbyć co najmniej 6 godzin po posiłku.

Uwaga dotycząca palenia papierosów i ryzyka operacji

Palenie papierosów znacznie pogarsza rokowanie przeprowadzanych operacji laryngologicznych. Nie mówi się tu o ryzyku chorób nowotworowych, np. raku krtani czy gardła dolnego, co jest tematem ogólnie znanym ale o ryzyku braku efektów po operacjach rekonstrukcyjnych. Gwałtowne zmiany ciśnienia wskutek uporczliwego kaszlu palacza występujące po znieczuleniu mogą spowodować nieprzyjęcie się przeszczepu, przemieszczenie się protezki do stapedotomii i inne problemy. Palenie papierosów spowoduje przedłużone gojenie się rany pooperacyjnej. Należy o tym pamiętać decydując się na operację błony bębenkowej czy kosteczek słuchowych.