Nerwiak słuchowy zwany również guzem kąta (mostowo - móżdżkowego) jest rzadkim niezłośliwym nowotworem rozwijającym się w przewodzie słuchowym wewnętrznym. Wczesne jego objawy to szum uszny i jednostronna utrata słuchu.
Spis treści
Ogólnie o nerwiaku
Guz kąta mostowo-móżdżkowego (ang. acoustic neuroma lub vestibular schwannoma) inaczej nerwiak słuchowy, to powoli rosnący nowotwór, który najczęściej jest łagodny i rozwija się z komórek Schwanna w obrębie kąta mostowo-móżdżkowego, która jest przestrzenią w czaszce (w głębi za uchem), gdzie krzyżują się mózg i móżdżek. Chociaż jest to guz niezłośliwy i nie rozprzestrzenia się na inne części ciała, jego wzrost może wywoływać poważne komplikacje poprzez ucisk na sąsiadujące struktury nerwowe i naczynia.
Objawy, które daje nerwiak słuchowy
Objawy guza kąta mostowo-móżdżkowego mogą być subtelne i rozwijać się stopniowo. Najbardziej typowymi objawami są:
- Utrata słuchu lub szum w uchu (tinnitus) po stronie guza,
- Zawroty głowy i problemy z równowagą,
- Osłabienie mięśni twarzy lub drętwienie,
- Trudności z połykaniem i zmiany w głosie.
W miarę wzrostu guza może dochodzić do ucisku na mózg i inne struktury, co może prowadzić do poważniejszych konsekwencji, takich jak bóle głowy i wymioty, które wymagają zwykle natychmiastowej interwencji medycznej.
Rozpoznawanie guza kąta mostowo-móżdżkowego
Rozpoznawanie nerwiaka słuchowego jest procesem wieloetapowym, w którym kluczową rolę odgrywają badania obrazowe. Diagnoza rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego oraz badania fizykalnego, skupiającego się na objawach neurologicznych. Następnie, wykonuje się specjalistyczne badania, które pozwalają na dokładne zobrazowanie guza.
Rezonans Magnetyczny (MRI)
MRI jest złotym standardem w diagnozowaniu guzów kąta mostowo-móżdżkowego. Badanie to pozwala na uzyskanie szczegółowych obrazów struktur mózgowych i może być zwiększonej czułości po podaniu środka kontrastowego (gadolinium). MRI pozwala na ocenę wielkości, lokalizacji oraz związku guza z otaczającymi strukturami, takimi jak nerwy i naczynia krwionośne.
Pozostałe badania
Tomografia Komputerowa (CT)
CT jest często wykorzystywana, gdy MRI nie jest dostępne lub gdy pacjent posiada implanty, które nie są kompatybilne z MRI. CT może być pomocna w wykrywaniu zmian kostnych w obrębie czaszki, które mogą towarzyszyć guzowi.
Audiometria
Ponieważ guzy kąta mostowo-móżdżkowego często wpływają na słuch, audiometria jest standardowym badaniem oceniającym funkcję słuchową. Może ona wykazać charakterystyczne dla tego typu guza jednostronne odbiorcze osłabienie słuchu zwłaszcza dotyczące wysokich częstotliwości lub szumy uszne.
Badania Elektrofizjologiczne
Do badań tych należą elektrokochleografia i badanie przewodnictwa nerwowego, które mogą wykazać uszkodzenie nerwu słuchowego spowodowane przez guz.
Angiografia
W wybranych przypadkach, zwłaszcza gdy planuje się zabieg chirurgiczny, może być wskazana angiografia, aby ocenić ukrwienie guza oraz relacje z naczyniami mózgowymi.
Leczenie guza
Leczenie guza kąta mostowo-móżdżkowego jest zindywidualizowane i zależy od wielu czynników, takich jak rozmiar guza, objawy, ogólny stan zdrowia pacjenta oraz jego wiek. Opcje leczenia obejmują:
- Oczekiwanie z regularnym monitorowaniem przez rezonans magnetyczny (MRI),
- Radioterapia stereotaktyczna, mająca na celu zahamowanie wzrostu guza,
- Chirurgiczne usunięcie guza, co może być wyzwaniem ze względu na ryzyko uszkodzenia nerwów.
Odpowiednie postępowanie objawowe, takich symptomów jak utrata słuchu i problemy z równowagą, jest również ważnym aspektem leczenia, często wymagającym współpracy z audiologiem i fizjoterapeutą.
Uwagi końcowe
Pomimo zaawansowanych technik obrazowania, guzy kąta mostowo-móżdżkowego mogą być czasem mylone z innymi patologiami, takimi jak oponiaki czy torbiele. Dlatego istotne jest, aby diagnozę prowadził doświadczony zespół neurologów i radiologów, którzy są w stanie odróżnić guz kąta mostowo-móżdżkowego od innych schorzeń o podobnym obrazie radiologicznym.
Nie zawsze istnieje konieczność leczenia operacyjnego guza. Dokładna diagnoza pozwala na ustalenie najbardziej odpowiedniej ścieżki leczenia, która może obejmować zarówno interwencje chirurgiczne, jak i monitorowanie rozwoju guza w przypadkach, gdy nie powoduje on znaczących objawów lub jego wzrost jest bardzo wolny. Niekiedy więc najlepszą opcją jest obserwacja i wykonywanie regularnych badań MRI. W bardzo wielu przypadkach optymalnym leczeniem jest zastosowanie wysokospecjalistycznego urządzenia jakim jest tzw. Gamma-Knife.