Operacja perlaka

Czy perlaka widać w otoskopie?

Najczęściej – ale nie zawsze. Zależy to również od jakości otoskopu użytego do badania i doświadczenia lekarza. Czasami należy wykonać badania dodatkowe, w tym tomografię komputerową kości skroniowych aby rozpoznanie było pewniejsze. Czasem perlaka rozpoznaje się przypadkowo, śródoperacyjnie, np. podczas zakładania drenów wentylacyjnych u dzieci.

Ile trwa operacja perlaka?

Operacja usunięcia perlaka jest zabiegiem, skomplikowanym i trudnym. W zależności od wielkości perlaka może trwać od kilkudziesięciu minut do kilku godzin. Nie zawsze przed operacją można ocenić rozległość procesu zapalnego, dlatego też czas operacji uzależniony jest od wielu czynników, w tym również od doświadczenia i sprawności chirurga.

Jak należy przygotować się do operacji?

Operacja perlaka przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym. W związku z tym należy przygotować się tak jak do każdej innej operacji. Należy wykonać badania zlecone przez lekarza oraz odbyć wymagane konsultacje. Problemowi temu poświęcono oddzielny rozdział Poradnika: Jak przygotować się do operacji laryngologicznej.

Czy po operacji będą widoczne blizny?

Operacja usunięcia perlaka jest przeprowadzana w większości przypadków z dojścia podwójnego, a więc przez przewód słuchowy zewnętrzny oraz z cięcia za uchem. Cięcie w przewodzie słuchowym zewnętrznym po operacji jest niewidoczne. Cięcie za uchem przeprowadzane jest w fałdzie skórnym, tak by po wygojeniu również nie pozostały widoczne blizny.

Czy po operacji perlaka słuch się pogorszy?

Nadrzędnym celem operacji perlaka jest usunięcie zmian zapalnych, tak, by nie zagrażały powikłaniami. Jeżeli są warunki do rekonstrukcji zniszczonych kosteczek czy błony bębenkowej, operacja taka jest przeprowadzana jednoczasowo. Jeżeli rozległość perlaka była duża, to rekonstrukcję zostawia się do czasu drugiej operacji. Istnieją sytuacje, gdy nawet po bardzo dobrze wykonanej operacji słuch się pogorszy. Związane jest to z faktem, że perlak sam w sobie może przewodzić dźwięki gdy wypełnia ucho środkowe, nawet gdy kosteczki są zniszczone. Z chwilą usunięcia perlaka usuwa się również materiał przewodzący dźwięki, co pacjent może odczuwać  jako pogorszenie słuchu. Tego typu niedosłuch może być skompensowany operacyjnie.

Jakie mogą być powikłania po operacji perlaka?

Powikłania po operacji perlaka mogą zdarzyć się, ale nie są częste. Pacjent musi być poinformowany o możliwych powikłaniach przed operacją i musi zaakceptować taką możliwość podpisując zgodę na zabieg. Z powikłań, które mogą się zdarzyć należy wymienić przede wszystkim pogorszenie słuchu, bardzo rzadko całkowitą głuchotę, szumy uszne, zawroty głowy, niedowłady i porażenia nerwu twarzowego. Każde z tych powikłań związane jest z uszkodzeniem struktur będących w bezpośrednim sąsiedztwie jamy bębenkowej i kości skroniowej, czyli miejsc, gdzie rozwija się perlak.

Czy po operacji będzie można pływać na basenie i moczyć ucho?

To zależy od rodzaju operacji, którą przeprowadzi chirurg. Jeśli wykonana zostanie operacja radykalna zmodyfikowana, tzn. z wytworzeniem dużej jamy w kości skroniowej, ucha takiego nie wolno moczyć, ponieważ grozi to rozwojem zakażenia i powstaniem trudno gojącego się stanu zapalnego z ropnymi wyciekami z ucha. Jeśli chirurg wykona operację typu zamkniętego, tzn. z zaoszczędzeniem ściany przewodu słuchowego, z odbudową błony bębenkowej i kosteczek  słuchowych, to po wygojeniu ucha będzie możliwe jego moczenie i kąpiel na basenie.

Czy perlak może odrastać?

Perlak stanowią złogi komórek, które przypominają komórki naskórka. Złogi te wnikają we wszystkie przestrzenie kości skroniowej oraz jamy bębenkowej wypełniając stopniowo dostępne zachyłki i niszcząc obecne struktury. Podczas operacji usuwa się te zmiany wykorzystując duże powiększenie mikroskopu. Nawet w takich warunkach, przy dużym doświadczeniu chirurga, nigdy nie ma pewności, że w jakimś zachyłku kości skroniowej nie pozostanie niewielki fragment perlaka, niewidoczny nawet w mikroskopie. Z tego fragmentu perlak może więc się odnowić. Nawet w najlepszych krajowych i światowych ośrodkach częstość wznowy perlaka to około 20%.

Czy perlak może się cofnąć?

Nie. Jest to choroba postępująca i nie cofnie się samoistnie ani w wyniku leczenia kroplami dousznymi.

Czy po pierwszej operacji planuje się wykonanie kolejnych?

Obecnie dąży się do wykonywania operacji typu zamkniętego, a więc z zachowaniem anatomii ucha i zachowaniem słuchu pacjenta. Jest to ważne zwłaszcza u dzieci. Po operacji typu zamkniętego z usunięciem perlaka planuje się na ogół operacje sprawdzające, tzw. second – look. Jest to związane z możliwą wznową perlaka, o której napisano w poprzednim punkcie. Operacja typu second – look przeprowadzana jest 6 miesięcy po pierwotnej operacji  u dzieci, oraz 8 – 10 miesięcy u dorosłych, dlatego, że u dzieci perlaki są bardziej agresywne i szybciej odrastają.

W jaki sposób wykrywa się wznowę perlaka?

W podobny sposób jak obecność pierwotnej zmiany. Należy zebrać wywiad, zbadać pacjenta oraz wykonać badania dodatkowe audiometryczne i w razie potrzeby badania obrazowe.

Co oznacza termin „attykoantromastoidektomia”?

Jest to sposób operacji perlaka, polagający na otwarciu komórek kości skroniowej z cięcia za uchem.

Co oznacza termin „operacja radykalna zmodyfikowana”?

Jest to duża operacja przeprowadzana w przypadkach rozległych zmian perlakowych, wykonywana z cięcia za uchem. Wykonując operację radykalną chirurg łączy przestrzenie kości skroniowej ze światłem przewodu słuchowego zewnętrznego, wskutek czego wytwarza się duża jama pooperacyjna, którą łatwo kontrolować pod kątem ew. wznowy perlaka.

Jaka jest wartość tomografii komputerowej w rozpoznawaniu perlaka i wznowy perlaka?

W przypadku operacji typu zamkniętego, z zachowaną anatomią i dobrym słuchem pacjenta, zamiast operacji second – look można wykonać tomografię komputerową kości skroniowych aby ocenić obecność wznowy. Należy jednak zauważyć, że tomografia komputerowa powoduje narażenie pacjenta na promieniowanie rentgenowskie, co nie jest obojętne dla zdrowia i może powodować nowotwory. Dodatkowo nie zawsze w tomografii  komputerowej możliwe jest prawidłowe rozpoznanie perlaka, który może być w postaci cienkiej warstwy wyściełającej zachyłki ucha środkowego. Tomografia komputerowa powinna być natomiast wykonywana przy podejrzeniu  powikłań perlaka oraz w przypadkach niejasnych, zwłaszcza z towarzyszącymi wadami wrodzonymi. Ostateczna decyzja o wykonaniu badania należy do lekarza otolaryngologa.